Class 6 Exam  >  Class 6 Notes  >  Hindi for Class 6  >  NCERT Textbook: हार की जीत

NCERT Textbook: हार की जीत | Hindi for Class 6 PDF Download

Download, print and study this document offline
Please wait while the PDF view is loading
 Page 1


??? ?? ???? ???? ?? ? ? ??? ?? ???? ??????? ??? ????? ?? ??
?? ??? 
??, ??? ??
?? ???? ????? ?? ???? ??? ? ????? ??? ??? ???? ??? ?? ?? 
??? ????, ?? ??? ? ?? ? ? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ? ?
???? ??, ?? ? ?????? 
??? ? ??? ?? ??? ? ???? ???? ? ??? ? ??? ???? ????? ??? ?
????? ?? ?? ?
??????, 
???? ??? ?? ????? ????, ?
?? ???? ?????? ?? ???-????? ????? ? ???? ??? 
??????? ?? ???, ???, ?????, ????? ? ?? ???? ??-?
? ? ??? ?? ?? ??, ??? ? ?? 
? ? ????? ??? ? ? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ????-?? ?
??? ? ??? ???? 
?? ????? ?? ??? ???? ??? “??? ?
????? ? ? ???? ???? ?? ??
?? ??”, ?? ??? ??? 
??
???-?? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ???
?? ??? ????, “??? ???? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ??? ??? ???” ?? ?? ?
???? ??? ?
????? ?? ????? ??-?? ??? 
?? ?? ? ? ? ??? ????, ?? ??? ??? ? ???? 
??? ?? ???
4
Chapter 4.indd   33 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
Page 2


??? ?? ???? ???? ?? ? ? ??? ?? ???? ??????? ??? ????? ?? ??
?? ??? 
??, ??? ??
?? ???? ????? ?? ???? ??? ? ????? ??? ??? ???? ??? ?? ?? 
??? ????, ?? ??? ? ?? ? ? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ? ?
???? ??, ?? ? ?????? 
??? ? ??? ?? ??? ? ???? ???? ? ??? ? ??? ???? ????? ??? ?
????? ?? ?? ?
??????, 
???? ??? ?? ????? ????, ?
?? ???? ?????? ?? ???-????? ????? ? ???? ??? 
??????? ?? ???, ???, ?????, ????? ? ?? ???? ??-?
? ? ??? ?? ?? ??, ??? ? ?? 
? ? ????? ??? ? ? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ????-?? ?
??? ? ??? ???? 
?? ????? ?? ??? ???? ??? “??? ?
????? ? ? ???? ???? ?? ??
?? ??”, ?? ??? ??? 
??
???-?? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ???
?? ??? ????, “??? ???? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ??? ??? ???” ?? ?? ?
???? ??? ?
????? ?? ????? ??-?? ??? 
?? ?? ? ? ? ??? ????, ?? ??? ??? ? ???? 
??? ?? ???
4
Chapter 4.indd   33 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
?? ?? ??
?? ?? ???? ? ?? ??? ????? ???
? ??? ??? ???? ??? ?
???? ?????? ??? 
????-???? ?
????? ?? ?? ???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ????? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? 
???? ?? ???? ?? ?? ? ?? ????? ? ? ??? ???? ????? ? ? ??? ?? ???? ?? ??? ?? ? 
??? ? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
???, “?? ?? ??
??, ??? ??? ???” 
?? ?? ??
?? ?? ??? ?
? ???? ????? ?? ??, “???? ??? ???” 
“???, ? ?? ? ? ?? ? ???” 
“?
????? ?? ??? ???? ????” 
“??????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ? ?? ??????” 
“????? ?? ?? ? ????
??? ?
??? ???” 
“???? ??? ?
?????? ?? ??? ????!” 
“?? ?? ??? ????? ??? ?? ?? ?? ?
???? ???”
“??? ????! ?? ?? ? ?? ??? ??? ???? ??, ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ?
?? ? ? ?? 
???? ???”
“?? ?? ?? ??? ?? ? ?? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ??? ? ????”
???? ????? ?? ?? ?? ??
?? ????? ?? ? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ??? ? ?? ???? ??
?? 
??, ?? ?? ??
?? ?? ??? ? ???? ? ?? ???? ??? ???? ??? ??? ??? ? ???? ? ?, ??
??
? ??? ????? 
???? ???? ? ???? ?? ??? ? ?
???? ??? ????? ???, ‘??? ? ?? ??? ??? ??? ??? ? 
?? ?? ??
?? ? ? ??? ???? ?? ?? ? ??? ?? ???
? ?? ??? ?????? ?? ? ?? ????’ ?
? ? ??? ?? 
??? ???? ?? ?
????? ?? ? ???? ??? ? ??? ?? ? ??? ? ???? ??? ???? ???? ???? ?????? 
??-?? ?????? ?? ????, “??
??
? ??????, ???? ??? ? ???? ?? ? ???”
???? ????? ? ? ??
??? ?? ??? ???? ???? ?? ????
??? ?
? ??? ? ? ?
?? ?? ?
???? ? ? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ???? ??? ? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ??? ?? 
??? ? ? ??? ???? ????? ????? ???? ?? ??, ??? ? ??? ?? ? ???? ???? ???? ???? 
??? ?? ????? ?? ?? ??
?? ? ? ???? ?? ???? ??? ???? ?? ???
? ?? ?? ?? ?? ?
? 
??? ??
?? ? ??? ?? ?? ?? ???? ? ????? ????? ??? ??? ? ??? ??? ??? ??, 
??????
34
Chapter 4.indd   34 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
Page 3


??? ?? ???? ???? ?? ? ? ??? ?? ???? ??????? ??? ????? ?? ??
?? ??? 
??, ??? ??
?? ???? ????? ?? ???? ??? ? ????? ??? ??? ???? ??? ?? ?? 
??? ????, ?? ??? ? ?? ? ? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ? ?
???? ??, ?? ? ?????? 
??? ? ??? ?? ??? ? ???? ???? ? ??? ? ??? ???? ????? ??? ?
????? ?? ?? ?
??????, 
???? ??? ?? ????? ????, ?
?? ???? ?????? ?? ???-????? ????? ? ???? ??? 
??????? ?? ???, ???, ?????, ????? ? ?? ???? ??-?
? ? ??? ?? ?? ??, ??? ? ?? 
? ? ????? ??? ? ? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ????-?? ?
??? ? ??? ???? 
?? ????? ?? ??? ???? ??? “??? ?
????? ? ? ???? ???? ?? ??
?? ??”, ?? ??? ??? 
??
???-?? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ???
?? ??? ????, “??? ???? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ??? ??? ???” ?? ?? ?
???? ??? ?
????? ?? ????? ??-?? ??? 
?? ?? ? ? ? ??? ????, ?? ??? ??? ? ???? 
??? ?? ???
4
Chapter 4.indd   33 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
?? ?? ??
?? ?? ???? ? ?? ??? ????? ???
? ??? ??? ???? ??? ?
???? ?????? ??? 
????-???? ?
????? ?? ?? ???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ????? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? 
???? ?? ???? ?? ?? ? ?? ????? ? ? ??? ???? ????? ? ? ??? ?? ???? ?? ??? ?? ? 
??? ? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
???, “?? ?? ??
??, ??? ??? ???” 
?? ?? ??
?? ?? ??? ?
? ???? ????? ?? ??, “???? ??? ???” 
“???, ? ?? ? ? ?? ? ???” 
“?
????? ?? ??? ???? ????” 
“??????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ? ?? ??????” 
“????? ?? ?? ? ????
??? ?
??? ???” 
“???? ??? ?
?????? ?? ??? ????!” 
“?? ?? ??? ????? ??? ?? ?? ?? ?
???? ???”
“??? ????! ?? ?? ? ?? ??? ??? ???? ??, ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ?
?? ? ? ?? 
???? ???”
“?? ?? ?? ??? ?? ? ?? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ??? ? ????”
???? ????? ?? ?? ?? ??
?? ????? ?? ? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ??? ? ?? ???? ??
?? 
??, ?? ?? ??
?? ?? ??? ? ???? ? ?? ???? ??? ???? ??? ??? ??? ? ???? ? ?, ??
??
? ??? ????? 
???? ???? ? ???? ?? ??? ? ?
???? ??? ????? ???, ‘??? ? ?? ??? ??? ??? ??? ? 
?? ?? ??
?? ? ? ??? ???? ?? ?? ? ??? ?? ???
? ?? ??? ?????? ?? ? ?? ????’ ?
? ? ??? ?? 
??? ???? ?? ?
????? ?? ? ???? ??? ? ??? ?? ? ??? ? ???? ??? ???? ???? ???? ?????? 
??-?? ?????? ?? ????, “??
??
? ??????, ???? ??? ? ???? ?? ? ???”
???? ????? ? ? ??
??? ?? ??? ???? ???? ?? ????
??? ?
? ??? ? ? ?
?? ?? ?
???? ? ? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ???? ??? ? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ??? ?? 
??? ? ? ??? ???? ????? ????? ???? ?? ??, ??? ? ??? ?? ? ???? ???? ???? ???? 
??? ?? ????? ?? ?? ??
?? ? ? ???? ?? ???? ??? ???? ?? ???
? ?? ?? ?? ?? ?
? 
??? ??
?? ? ??? ?? ?? ?? ???? ? ????? ????? ??? ??? ? ??? ??? ??? ??, 
??????
34
Chapter 4.indd   34 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
???? ?? ?? ?????? ??? ????-???? ???? ???, “??????, ??? ?? ??? ? ??? ? ??? 
? ???? ?
? ????”
???? ????? ?? ??? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ? ?? ?? 
?????? ??? ???? ???? ??? ?????? ?? ?? ??
?? ?? ?? ??? ? ???, ??
??
? ?? ??? ??? ?? 
?? ?? ? ???? ???? ?? ? ? ???? ????? ?
? ? ??????? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ? ? ?? ?? ???
?  ????? ????? ???? 
?
???? ?? ??? ??? ???? ????? ?
????? ?? ??? ?? ???? ???? ?
???? ?? ??? ??? 
?? ??? ???? ????? ??? ??? ??, ?
?? ?? ????? ? ??? ??? ??? ? ? ? ???? ?? ?????, 
??? ??? ? ?
?? ?? ?? ?? ??? ?
? ?? ? ????? ??? 
???? ?? ?? ?? ????? ??, “? ????, ?? ?
? ??? ?? ?
???? ?????”
??? ?? ???
35
Chapter 4.indd   35 10/06/2024   11:13:09
Reprint 2025-26
Page 4


??? ?? ???? ???? ?? ? ? ??? ?? ???? ??????? ??? ????? ?? ??
?? ??? 
??, ??? ??
?? ???? ????? ?? ???? ??? ? ????? ??? ??? ???? ??? ?? ?? 
??? ????, ?? ??? ? ?? ? ? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ? ?
???? ??, ?? ? ?????? 
??? ? ??? ?? ??? ? ???? ???? ? ??? ? ??? ???? ????? ??? ?
????? ?? ?? ?
??????, 
???? ??? ?? ????? ????, ?
?? ???? ?????? ?? ???-????? ????? ? ???? ??? 
??????? ?? ???, ???, ?????, ????? ? ?? ???? ??-?
? ? ??? ?? ?? ??, ??? ? ?? 
? ? ????? ??? ? ? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ????-?? ?
??? ? ??? ???? 
?? ????? ?? ??? ???? ??? “??? ?
????? ? ? ???? ???? ?? ??
?? ??”, ?? ??? ??? 
??
???-?? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ???
?? ??? ????, “??? ???? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ??? ??? ???” ?? ?? ?
???? ??? ?
????? ?? ????? ??-?? ??? 
?? ?? ? ? ? ??? ????, ?? ??? ??? ? ???? 
??? ?? ???
4
Chapter 4.indd   33 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
?? ?? ??
?? ?? ???? ? ?? ??? ????? ???
? ??? ??? ???? ??? ?
???? ?????? ??? 
????-???? ?
????? ?? ?? ???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ????? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? 
???? ?? ???? ?? ?? ? ?? ????? ? ? ??? ???? ????? ? ? ??? ?? ???? ?? ??? ?? ? 
??? ? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
???, “?? ?? ??
??, ??? ??? ???” 
?? ?? ??
?? ?? ??? ?
? ???? ????? ?? ??, “???? ??? ???” 
“???, ? ?? ? ? ?? ? ???” 
“?
????? ?? ??? ???? ????” 
“??????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ? ?? ??????” 
“????? ?? ?? ? ????
??? ?
??? ???” 
“???? ??? ?
?????? ?? ??? ????!” 
“?? ?? ??? ????? ??? ?? ?? ?? ?
???? ???”
“??? ????! ?? ?? ? ?? ??? ??? ???? ??, ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ?
?? ? ? ?? 
???? ???”
“?? ?? ?? ??? ?? ? ?? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ??? ? ????”
???? ????? ?? ?? ?? ??
?? ????? ?? ? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ??? ? ?? ???? ??
?? 
??, ?? ?? ??
?? ?? ??? ? ???? ? ?? ???? ??? ???? ??? ??? ??? ? ???? ? ?, ??
??
? ??? ????? 
???? ???? ? ???? ?? ??? ? ?
???? ??? ????? ???, ‘??? ? ?? ??? ??? ??? ??? ? 
?? ?? ??
?? ? ? ??? ???? ?? ?? ? ??? ?? ???
? ?? ??? ?????? ?? ? ?? ????’ ?
? ? ??? ?? 
??? ???? ?? ?
????? ?? ? ???? ??? ? ??? ?? ? ??? ? ???? ??? ???? ???? ???? ?????? 
??-?? ?????? ?? ????, “??
??
? ??????, ???? ??? ? ???? ?? ? ???”
???? ????? ? ? ??
??? ?? ??? ???? ???? ?? ????
??? ?
? ??? ? ? ?
?? ?? ?
???? ? ? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ???? ??? ? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ??? ?? 
??? ? ? ??? ???? ????? ????? ???? ?? ??, ??? ? ??? ?? ? ???? ???? ???? ???? 
??? ?? ????? ?? ?? ??
?? ? ? ???? ?? ???? ??? ???? ?? ???
? ?? ?? ?? ?? ?
? 
??? ??
?? ? ??? ?? ?? ?? ???? ? ????? ????? ??? ??? ? ??? ??? ??? ??, 
??????
34
Chapter 4.indd   34 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
???? ?? ?? ?????? ??? ????-???? ???? ???, “??????, ??? ?? ??? ? ??? ? ??? 
? ???? ?
? ????”
???? ????? ?? ??? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ? ?? ?? 
?????? ??? ???? ???? ??? ?????? ?? ?? ??
?? ?? ?? ??? ? ???, ??
??
? ?? ??? ??? ?? 
?? ?? ? ???? ???? ?? ? ? ???? ????? ?
? ? ??????? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ? ? ?? ?? ???
?  ????? ????? ???? 
?
???? ?? ??? ??? ???? ????? ?
????? ?? ??? ?? ???? ???? ?
???? ?? ??? ??? 
?? ??? ???? ????? ??? ??? ??, ?
?? ?? ????? ? ??? ??? ??? ? ? ? ???? ?? ?????, 
??? ??? ? ?
?? ?? ?? ?? ??? ?
? ?? ? ????? ??? 
???? ?? ?? ?? ????? ??, “? ????, ?? ?
? ??? ?? ?
???? ?????”
??? ?? ???
35
Chapter 4.indd   35 10/06/2024   11:13:09
Reprint 2025-26
????? ??? ????? ??? ???? ?? ??? ? ?? ??? ????? ????, ?? ??? ?? ? ? ???? ?? 
???? ??? ?? ? ???? ??? ??? ????, “? ??? ?
????? ??? ? ?? ???”
??? ?? ? ?? ??? ?? ??? ???, “????, ??? ?
? ?????? ????? ?
?? ?? ??? ???? ???????? 
???? ?? ??? ??? ??, ?
??? ???? ???? ??? ??? ? ?? ? ??? ??, ????? ?? ??? ??????” 
“???? ?
?????? ??? ???” 
“?
? ???? ???? ????? ?? ??? ???? ?
??? ????? ??? ???? ?????? ??? ? ????” 
???? ????? ?? ??? ? ?? ????? ??? ?? ? ?? ??? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?
? ???? 
???? ?? ??? ????-???? ???? ???? ???? ?? ??? ?? ????-?? ??? ? ? ???? ??? 
?? ?
? ? ??? ??? ? ??? ???? ?? ?? ???? ? ???, ?? ??????? ???? ? ? ??? ?? ? ???? ?? 
??? ?? ???? ???? ?? ?? ??? ? ?? ??? ?? ??? ?? ??? ??? ??? ? ?
?? ?? ??, ???? ? 
?? ?????? ?? ???? ? ?? ??? ???? ??? ?? ??? ?? ? ???
? ?? ?? ??
?? ??? ???? 
????? ?
? ? ??? ?? ?
?? ??? ?? ?
? ? ??? ??? ?? ? ?
? ? ???? ? ? ??? ? ?
??? ?? ?? 
????? ?? ????, “???? ??? ????” 
?? ?? ??
?? ?? ?? ????? ?
???? ???? ??? ???? ?? ???? ???? ?? ? ??? ?? 
??? ? ? ??? ? ?? ???, “? ?????, ?? ??? ? ?? ? ?
? ????” 
“??
??
? ?? ??? ?
???? ????” 
?? ?? ??
?? ??? ???? 
???? ????? ?? ???? ???? ???? ?? ??? ????? ?? ???? ???? ???? ???? 
?? ?? ????? ?? ?? ???, “?? ??? ? ?
?????? ?? ?
??? ? ?? ??? ?
???? ??? ???? ???? 
? ? ??? ? ?? ?????? ??
??
? ?? ?? ??
??, ? ? ?? ?? ??????? ?? ???? ? ???, ??? ?? ?? ??? ? ????; 
???? ?? ? ??? ?? ? ?
?? ??????” 
“??????, ??? ? ?? ?? ?? ??? ???? ??? ? ???, ? ? ?? ?? ??? ? ? ?
? ????”
“?? ??? ? ?? ??? ? ??? ? ?? ?
???? ?? ???? ??? ?
? ? ? ?? ?????? ???? ??????? ?? ? ? ?? 
?? ?? ? ? ?? ???? ?? ? ? ?? ? ? ????? ????? ? ?? ???”
?? ?? ??
?? ?? ?
??? ??? ???? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ?? ? ? ??? ??? ? ?? ???? 
???? ?? ????? ?? ???, ??
??
? ???? ??? ?? ?? ? ? ?
? ??? ??? ? ? ?? ???? ?? ? ? ?? ? ? ??????
36
Chapter 4.indd   36 10/06/2024   11:13:09
Reprint 2025-26
Page 5


??? ?? ???? ???? ?? ? ? ??? ?? ???? ??????? ??? ????? ?? ??
?? ??? 
??, ??? ??
?? ???? ????? ?? ???? ??? ? ????? ??? ??? ???? ??? ?? ?? 
??? ????, ?? ??? ? ?? ? ? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ? ?
???? ??, ?? ? ?????? 
??? ? ??? ?? ??? ? ???? ???? ? ??? ? ??? ???? ????? ??? ?
????? ?? ?? ?
??????, 
???? ??? ?? ????? ????, ?
?? ???? ?????? ?? ???-????? ????? ? ???? ??? 
??????? ?? ???, ???, ?????, ????? ? ?? ???? ??-?
? ? ??? ?? ?? ??, ??? ? ?? 
? ? ????? ??? ? ? ???? ?? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ????-?? ?
??? ? ??? ???? 
?? ????? ?? ??? ???? ??? “??? ?
????? ? ? ???? ???? ?? ??
?? ??”, ?? ??? ??? 
??
???-?? ?? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ???
?? ??? ????, “??? ???? ?? ???? ??? ??? 
?? ????? ??? ??? ???” ?? ?? ?
???? ??? ?
????? ?? ????? ??-?? ??? 
?? ?? ? ? ? ??? ????, ?? ??? ??? ? ???? 
??? ?? ???
4
Chapter 4.indd   33 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
?? ?? ??
?? ?? ???? ? ?? ??? ????? ???
? ??? ??? ???? ??? ?
???? ?????? ??? 
????-???? ?
????? ?? ?? ???? ??? ? ????? ?? ?? ?? ????? ???? ???? ??? ????? ? ? ??? 
???? ?? ???? ?? ?? ? ?? ????? ? ? ??? ???? ????? ? ? ??? ?? ???? ?? ??? ?? ? 
??? ? ??? ? ??? ???? ????? ?? ?
???, “?? ?? ??
??, ??? ??? ???” 
?? ?? ??
?? ?? ??? ?
? ???? ????? ?? ??, “???? ??? ???” 
“???, ? ?? ? ? ?? ? ???” 
“?
????? ?? ??? ???? ????” 
“??????? ????? ??? ?????? ? ? ????? ? ?? ??????” 
“????? ?? ?? ? ????
??? ?
??? ???” 
“???? ??? ?
?????? ?? ??? ????!” 
“?? ?? ??? ????? ??? ?? ?? ?? ?
???? ???”
“??? ????! ?? ?? ? ?? ??? ??? ???? ??, ??? ? ???? ?? ???? ? ?? ?
?? ? ? ?? 
???? ???”
“?? ?? ?? ??? ?? ? ?? ???? ??, ?? ?? ???? ?? ??? ? ????”
???? ????? ?? ?? ?? ??
?? ????? ?? ? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ??? ? ?? ???? ??
?? 
??, ?? ?? ??
?? ?? ??? ? ???? ? ?? ???? ??? ???? ??? ??? ??? ? ???? ? ?, ??
??
? ??? ????? 
???? ???? ? ???? ?? ??? ? ?
???? ??? ????? ???, ‘??? ? ?? ??? ??? ??? ??? ? 
?? ?? ??
?? ? ? ??? ???? ?? ?? ? ??? ?? ???
? ?? ??? ?????? ?? ? ?? ????’ ?
? ? ??? ?? 
??? ???? ?? ?
????? ?? ? ???? ??? ? ??? ?? ? ??? ? ???? ??? ???? ???? ???? ?????? 
??-?? ?????? ?? ????, “??
??
? ??????, ???? ??? ? ???? ?? ? ???”
???? ????? ? ? ??
??? ?? ??? ???? ???? ?? ????
??? ?
? ??? ? ? ?
?? ?? ?
???? ? ? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ???? ??? ? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ??? ?? 
??? ? ? ??? ???? ????? ????? ???? ?? ??, ??? ? ??? ?? ? ???? ???? ???? ???? 
??? ?? ????? ?? ?? ??
?? ? ? ???? ?? ???? ??? ???? ?? ???
? ?? ?? ?? ?? ?
? 
??? ??
?? ? ??? ?? ?? ?? ???? ? ????? ????? ??? ??? ? ??? ??? ??? ??, 
??????
34
Chapter 4.indd   34 10/06/2024   11:13:06
Reprint 2025-26
???? ?? ?? ?????? ??? ????-???? ???? ???, “??????, ??? ?? ??? ? ??? ? ??? 
? ???? ?
? ????”
???? ????? ?? ??? ?? ?? ??? ??? ?? ???? ? ???? ???? ??? ?? ? ?? ?? 
?????? ??? ???? ???? ??? ?????? ?? ?? ??
?? ?? ?? ??? ? ???, ??
??
? ?? ??? ??? ?? 
?? ?? ? ???? ???? ?? ? ? ???? ????? ?
? ? ??????? ?? ?? ?? ?? ?? ?? 
?? ?? ? ? ?? ?? ???
?  ????? ????? ???? 
?
???? ?? ??? ??? ???? ????? ?
????? ?? ??? ?? ???? ???? ?
???? ?? ??? ??? 
?? ??? ???? ????? ??? ??? ??, ?
?? ?? ????? ? ??? ??? ??? ? ? ? ???? ?? ?????, 
??? ??? ? ?
?? ?? ?? ?? ??? ?
? ?? ? ????? ??? 
???? ?? ?? ?? ????? ??, “? ????, ?? ?
? ??? ?? ?
???? ?????”
??? ?? ???
35
Chapter 4.indd   35 10/06/2024   11:13:09
Reprint 2025-26
????? ??? ????? ??? ???? ?? ??? ? ?? ??? ????? ????, ?? ??? ?? ? ? ???? ?? 
???? ??? ?? ? ???? ??? ??? ????, “? ??? ?
????? ??? ? ?? ???”
??? ?? ? ?? ??? ?? ??? ???, “????, ??? ?
? ?????? ????? ?
?? ?? ??? ???? ???????? 
???? ?? ??? ??? ??, ?
??? ???? ???? ??? ??? ? ?? ? ??? ??, ????? ?? ??? ??????” 
“???? ?
?????? ??? ???” 
“?
? ???? ???? ????? ?? ??? ???? ?
??? ????? ??? ???? ?????? ??? ? ????” 
???? ????? ?? ??? ? ?? ????? ??? ?? ? ?? ??? ? ?? ???? ? ? ?? ?? ?? ?
? ???? 
???? ?? ??? ????-???? ???? ???? ???? ?? ??? ?? ????-?? ??? ? ? ???? ??? 
?? ?
? ? ??? ??? ? ??? ???? ?? ?? ???? ? ???, ?? ??????? ???? ? ? ??? ?? ? ???? ?? 
??? ?? ???? ???? ?? ?? ??? ? ?? ??? ?? ??? ?? ??? ??? ??? ? ?
?? ?? ??, ???? ? 
?? ?????? ?? ???? ? ?? ??? ???? ??? ?? ??? ?? ? ???
? ?? ?? ??
?? ??? ???? 
????? ?
? ? ??? ?? ?
?? ??? ?? ?
? ? ??? ??? ?? ? ?
? ? ???? ? ? ??? ? ?
??? ?? ?? 
????? ?? ????, “???? ??? ????” 
?? ?? ??
?? ?? ?? ????? ?
???? ???? ??? ???? ?? ???? ???? ?? ? ??? ?? 
??? ? ? ??? ? ?? ???, “? ?????, ?? ??? ? ?? ? ?
? ????” 
“??
??
? ?? ??? ?
???? ????” 
?? ?? ??
?? ??? ???? 
???? ????? ?? ???? ???? ???? ?? ??? ????? ?? ???? ???? ???? ???? 
?? ?? ????? ?? ?? ???, “?? ??? ? ?
?????? ?? ?
??? ? ?? ??? ?
???? ??? ???? ???? 
? ? ??? ? ?? ?????? ??
??
? ?? ?? ??
??, ? ? ?? ?? ??????? ?? ???? ? ???, ??? ?? ?? ??? ? ????; 
???? ?? ? ??? ?? ? ?
?? ??????” 
“??????, ??? ? ?? ?? ?? ??? ???? ??? ? ???, ? ? ?? ?? ??? ? ? ?
? ????”
“?? ??? ? ?? ??? ? ??? ? ?? ?
???? ?? ???? ??? ?
? ? ? ?? ?????? ???? ??????? ?? ? ? ?? 
?? ?? ? ? ?? ???? ?? ? ? ?? ? ? ????? ????? ? ?? ???”
?? ?? ??
?? ?? ?
??? ??? ???? ?? ?
??? ?? ???? ?? ? ??? ?? ? ? ??? ??? ? ?? ???? 
???? ?? ????? ?? ???, ??
??
? ???? ??? ?? ?? ? ? ?
? ??? ??? ? ? ?? ???? ?? ? ? ?? ? ? ??????
36
Chapter 4.indd   36 10/06/2024   11:13:09
Reprint 2025-26
????? ????? ? ????? ???? ? ?? ??????? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??
?? ?? ? ??? ????, 
?? ?? ??? ????, ??
??
? ?
? ? ??? ? ???? ????? ???? ???? ????? ???? ????? ? ? ?
?? 
?? ?? ? ??? ?? ?
???, “??????, ? ???? ???? ? ?? ?? ???”
?
???? ???? ????? ?? ????? ?? ??, “????? ?? ??? ?? ???? ?? ??? ??? ?? ?? 
? ? ?? ???? ?? ?????? ? ? ?? ????? ?
? ???? ?? ?????? ? ?? ??????” ?? ????-???? 
??????? ?
????? ?? ?? ?? ?? ??? ?
??? ?? ? ???? ???? ?? ?? ???? ??? ??? ?
??
?? 
?? ? ??? ???
???? ????? ??? ??? ??
??
? ??? ? ?? ? ?? ?? ??
?? ? ? ????? ??? ??? ?????? ?
??? ??? 
??? ????? ??, ‘? ? ?? ? ? ?? ????? ? ??, ? ? ?? ? ????? ??? ??! ????? ?? ??? ? ?? ???? ? ??, 
??? ????? ???? ?
?? ?
? ? ?? ???
?  ??? ???? ??? ???? ??, “??? ? ???? ??? ?? ? 
??
?? ???” ???? ?????? ??? ?? ?? ??? ??? ????? ???-?? ?? ? ?? ?????? ???? ???? 
??
??
? ?? ??? ? ?
?? ?? ?
? ? ?? ???? ?? ?? ??? ? ? ??? ??? ?? ??? ? ? ?? ?? ???? 
?? ?? ???? ??? ???? ?? ?? ?????? ? ???? ? ?? ? ????’
??? ?? ???
 
37
Chapter 4.indd   37 10/06/2024   11:13:12
Reprint 2025-26
Read More
30 videos|285 docs|52 tests

FAQs on NCERT Textbook: हार की जीत - Hindi for Class 6

1. कहानी में हार की जीत का क्या मतलब है?
उत्तर: हार की जीत का मतलब है कि कभी-कभी हारना भी हमें कुछ सिखाता है और हमें नये अनुभवों से समृद्ध करता है।
2. कहानी में मुख्य पात्र कौन है और उसका वर्णन क्या है?
उत्तर: कहानी का मुख्य पात्र राजा था जो बहुत ही अहंकारी और गर्वीला था। वह हारने की स्थिति में भी अपनी अहंकार नहीं छोड़ना चाहता था।
3. क्या कहानी में कोई संदेहजनक पात्र है?
उत्तर: हां, कहानी में राजा का मंत्री एक संदेहजनक पात्र है जो राजा के संपत्ति के लिए उनकी सलाह देता है।
4. कहानी का संदेश क्या है?
उत्तर: कहानी का संदेश है कि गर्व और अहंकार कभी भी हमें पराजित कर सकता है, और हमें उसे छोड़कर नये सोच और विचार का सामर्थ्य देना चाहिए।
5. कहानी में कैसे दिखाया गया है कि हारना भी एक तरह की जीत हो सकती है?
उत्तर: कहानी में राजा ने अपने गर्व और अहंकार को हार कर एक नयी जीत हासिल की जिससे वह समझ गया कि हारना भी कभी-कभी एक तरह की जीत हो सकती है।
Related Searches

MCQs

,

practice quizzes

,

video lectures

,

Sample Paper

,

ppt

,

study material

,

NCERT Textbook: हार की जीत | Hindi for Class 6

,

Free

,

Objective type Questions

,

Summary

,

Important questions

,

NCERT Textbook: हार की जीत | Hindi for Class 6

,

shortcuts and tricks

,

NCERT Textbook: हार की जीत | Hindi for Class 6

,

Viva Questions

,

Exam

,

past year papers

,

Previous Year Questions with Solutions

,

pdf

,

Extra Questions

,

Semester Notes

,

mock tests for examination

;